Jak zanotowali historycy, w XIX wieku Gdańsk został wielokrotnie dotknięty epidemiami. Najstraszniejsza z nich rozpoczęła się 27 maja 1831 roku, gdy do Gdańsk Nowy Port wpłynął statek z Rosji, gdzie już od jakiegoś czasu swoje smutne żniwo zbierała cholera.

Nasza dzielnica była wówczas miejscem ruchliwym i zatłoczonym. Ruch statków, marynarzy, robotników portowych rozładowujących towary… To oni byli pierwszymi ofiarami epidemii. Gdy wygasła po roku, zabrała ponad 1000 ofiar z terenu całego Gdańska.

W dwa lata później do Nowego Portu przybył pastor Karl Gustaw Adolph Tennstaedt. W dzielnicy istniała już (co najmniej od kilkunastu lat) kapliczka, w której mogli się modlić ewangelicy, ale tego właśnie roku erygowano ewangelicką parafię. Pastor zebrał niezbędne fundusze i zbudował pierwszy budynek Kościoła Wniebowstąpienia (widoczny na zdjęciu). Jego poświęcenie nastąpiło 23 maja 1841 roku.

Już kilka lat później Gdańsk dotknęła kolejna epidemia, tym razem duru brzusznego (dżumy). Jedną z jej ofiar był pastor pierwszego kościoła w Nowym Porcie, czyli właśnie Karl Gustaw Adolph Tennstaedt. Zmarł 8 listopada 1856 roku. Wiemy, że upamiętniał go wiszący w naszym kościele (prawdopodobnie w nawie bocznej) obraz.

Po epidemiach XIX wieku pozostały w krajobrazie Gdańska pamiątki. To mające charakter wotywny kapliczki i krzyże. Taką pamiątką jest też Dom Zarazy w Oliwie (gdy służył jako szpital dla chorych na dżumę w XVIII wieku).
W późniejszych dziesięcioleciach pojawiły się lekarstwa skutecznie radzące sobie z cholerą i durem brzusznym. Historia zatoczyła jednak koło i dziś zmagamy się z kolejną epidemią – koronawirusa. Możemy ograniczyć jego przenoszenie (jak dawniej) jedynie przez izolację i kwarantannę, przynajmniej aż do chwili, gdy chorobę pomoże zwalczyć skuteczne lekarstwo.

Mając w pamięci ofiary poprzednich epidemii, a także wszystkich obecnie zmagających się z chorobą, modlimy się do Boga po każdej Mszy świętej o ustanie epidemii. Na zakończenie naszej historii przytoczymy fragment okolicznościowej modlitwy z Modlitewnika Dunina (z 1842 roku, a zatem z czasów pastora Tennstaedta):

Ulżyj, pokrzep schorzałe siostry i braci; pociesz umierających, umocnij zdrowych, aby sobie nie przykrzyli w pielęgnowaniu i usłudze chorym, a przyspiesz godzinę wybawienia od tego złego, abyśmy Ci dzięki składać, wielbić Cię znowu, i w radości serc naszych służyć Ci mogli. Amen.

Na zdjęciu prezentujemy pierwszy budynek Kościoła Wniebowstąpienia, a jednocześnie pierwszy kościół w Nowym Porcie, dzieło życia pastora Karla Gustawa Adolpha Tennstaedta (zdjęcie z końca XIX wieku, ze zbiorów Muzeum Gdańska).